Stoma- aandoeningen

Op deze pagina leest u wat een stoma is. Verder ziet u hier overzicht van de aandoeningen die het plaatsten van een stoma noodzakelijk maken.

Wat is een stoma?

Een stoma is een kunstmatige uitmonding of verbinding. Een stoma komt via de buikwand naar buiten. Een stoma wordt aangelegd wanneer de ontlasting of urine het lichaam niet op natuurlijke wijze kan verlaten. Speciale opvangmaterialen zorgen voor het opvangen van de ontlasting of urine uit de stoma.

Soorten stoma’s

Er zijn drie soorten stoma’s:

1. Colostoma: een stoma op de dikke darm.
2. Ileostoma: een stoma op de dunne darm.
3. Urostoma: een kunstmatige uitgang van de urinewegen.

De colostoma en de ileostoma zijn er in twee typen:

Dubbelloopsstoma

• Heeft twee openingen naast elkaar: één opening is voor de ontlasting, de andere opening is voor slijm uit het slijmvlies van de darm.
• Is vaak een tijdelijk stoma.

Eindstandig stoma

• Heeft één opening.
• Is vaak een definitief stoma.

U leest hieronder welke stoma bij welke situatie of aandoening nodig is.

Wanneer is een stoma nodig?

Een ileostoma of een colostoma kan om verschillende redenen nodig zijn. Hieronder ziet u enkele situaties waarbij een stoma moet worden aangelegd.

Darmoperaties

Bij darmoperaties kan de chirurg besluiten om het geopereerde gedeelte rust te geven zodat het rustig kan genezen. Er mag dan enige tijd geen ontlasting langs het geopereerde deel gaan. Een tijdelijk stoma is dan nodig. Meestal is dat een dubbelloops ileostoma.

Gezwel in de endeldarm

Bij een gezwel in de endeldarm kan het nodig zijn dat de endeldarm en soms ook de anus verwijderd worden. Soms is het niet mogelijk, of te veel risico, om de resterende darmdelen op elkaar aan te sluiten. Dan moet een stoma worden aangelegd. U krijgt dan een blijvend colostoma.

Dikke darmontsteking

Een dikke darm kan ernstig ontsteken en ernstige ziekteverschijnselen geven. Een spoedoperatie is dan nodig om de ontsteking te verwijderen. Soms is het aan elkaar hechten van de darmen daarna onverantwoord. De chirurg kiest dan voor een tijdelijk colostoma. Is het herstel van de dikke darmontsteking na enige maanden goed verlopen? Dan is het vaak mogelijk om de darmen tijdens een tweede operatie weer met elkaar te verbinden. De stoma kan dan weer worden verwijderd.

Aangeboren afwijkingen

Bij aangeboren afwijkingen (geen anus of een neurologische stoornis van de endeldarm) moet bij het pasgeboren kindje een stoma worden aangelegd. Meestal is dat een colostoma. Deze stoma kan tijdelijk zijn.

Lekkage van een darmnaad

Lekkage van een darmnaad is een mogelijke complicatie van een darmoperatie. Het komt maar weinig voor. Maar als zo’n lekkage zich toch voordoet, wordt in de meeste gevallen de darmnaad 'ontkoppeld' of 'uitgeschakeld'. Dan is een stoma nodig. Meestal is dit een tijdelijk stoma.

Incontinentie

Ernstige incontinentie voor ontlasting kan een reden zijn om een blijvende darmstoma aan te leggen.

Meer informatie over de ziektebeelden

Klik voor meer informatie over bovenstaande aandoeningen op de links hieronder.

• Colitis ulcerosa
• Dikke darm kanker
• Diverticulitis
• Incontinentie van ontlasting
• Ziekte van Crohn

Colitis ulcerosa

Colitis ulcerosa is een chronische ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm. Er is bloed- en slijmbijmenging bij de ontlasting en soms ook pus. In ernstige gevallen komen de volgende klachten voor:

• Diarree
• Koorts
• Bloedarmoede
• Lage bloeddruk

Een endoscopisch darmonderzoek is nodig om de diagnose te stellen. Uitgebreide informatie over het ziektebeeld www.crohn-colitis.nl.

Dikke darm kanker

Dikke darm kanker is een ziekte die veel voorkomt in Nederland en de laatste decennia flink is toegenomen. De meeste dikkedarm tumoren komen in het laatste gedeelte van de dikke darm voor met name in de endeldarm. Chirurgische therapie is de behandeling. Gestreefd moet worden naar het verwijderen van de tumor. Afhankelijk van de lokalisatie in de dikke darm wordt er al of niet een dunnedarmstoma of en dikkedarmstoma aangelegd.

Uitgebreide informatie over dit ziektebeeld kunt u vinden bij de pagina oncologie darmkanker en www.kwfkankerbestrijding.nl.

Diverticulitis

Uitstulpingen in het slijmvlies van de dikke darm, die kunnen ontsteken. De ontsteking kan leiden tot ontsteking in de gehele darmwand en omliggende gebieden. Dit kan geleidelijk ontstaan met aanvankelijk weinig klachten, een spoedopname kan noodzakelijk zijn wegens acute buikpijn met hoge koorts. In een aantal situaties wordt een stoma aangelegd, om de verbindingsnaad te beschermen. Later kan in sommige gevallen het stoma weer worden opgeheven.

Incontinentie van ontlasting

Incontinentie van ontlasting is een veel voorkomende en complexe aandoening. Naast een grote psychische belasting, kan het voor u sociaal belastend zijn. Op de stomapolikliniek geven we hulp bij incontinentie van ontlasting op volgende aspecten:

• Darmspoelen: Vanuit een reservoir wordt er via een slang voorzichtig water in de darmen gebracht. Door de darmen geleidelijk te vullen met water, mengt het water zich met de aanwezige ontlasting en verlaat gelijk via de anus het lichaam. De hele procedure van het darmspoelen neemt ongeveer 30 tot 60 minuten in beslag, waarna er 24 tot 48 uur geen ontlasting komt.
• Anaaltampon: Een anaal tampon wordt ingebracht tot achter de sluitspier en voorkomt dat ontlasting op ongewenste momenten de darm verlaat. Een anaal tampon is gemaakt van huid- en lichaamsvriendelijk schuim, die zich aan de vorm van de endeldarm aanpast. De darmgassen kunnen wel langs de tampon maar ontlasting niet. De anaal tampon kan maximaal 12 uur gedragen worden.
• Vergoeding materialen: Incontinentie materiaal wordt vergoedt door de zorgverzekeraar bij incontinentie van ontlasting. Via de stoma verpleegkundige wordt er een machtiging gestuurd naar de zorgverzekeraar.

Ziekte van Crohn

De ziekte begint vaak op jeugdige leeftijd. De ziekte van Crohn is een chronische ontsteking. Bij de ziekte van Crohn is de gehele darmwand ziek en niet alleen het slijmvlies zoals bij Colitis ulcerosa. Het komt voor in het gehele maagdarmkanaal:

• Dunne darm
• Dikke darm
• Mond
• Slokdarm
• Maag (zeldzaam)

Klachten

• Diarree
• Obstipatie
• Buikpijn
• Krampen
• Moeheid
• Koortsperioden
• Misselijkheid
• Braken
• Vermagering

De klachten en verschijnselen zijn zeer verschillend, al naar gelang de lokalisatie, ernst en uitbreiding. Gezien het feit dat de klachten in de beginfase vaag zijn en niet specifiek, wordt de diagnose vaak laat gesteld. Wanneer de ziekte van Crohn onvoldoende geneest kan een operatie nodig zijn. Bijvoorbeeld bij vernauwingen van de darm of fistels aan de darm. Afhankelijk van de plaats van het te opereren gedeelte zal een stoma noodzakelijk zijn.

Voor uitgebreide informatie over dit ziektebeeld zie www.crohn-colitis.nl.