Verzorging

Bij u is een stoma aangelegd. Dat is een grote verandering in uw leven. Een van die veranderingen is de verzorging van het stomamateriaal. U leest hier wat u moet weten over stomaverzorging en wat u erbij nodig heeft. Er zijn namelijk veel verschillende stomamaterialen. Uw stomaverpleegkundige zoekt samen met u naar het materiaal dat het beste bij u past. Daarbij houdt ze rekening met onder andere uw thuissituatie, uw werk en wat u lichamelijk aan kan.

Soorten stomamateriaal

Stomamaterialen zijn in twee groepen te verdelen: een eendelig opvangsysteem en een tweedelig opvangsysteem. U leest er hieronder mee over.

Verzorging van een ileo- en urinestoma met eendelig opvangsysteem

Het eendelige opvangsysteem is een zakje met een kleeflaag. Dat zakje zit rechtstreeks op de huid rond de stoma geplakt. Het zakje heeft een opening aan de onderkant en kan met een clip worden gesloten. Uit het ileostoma komt gewoonlijk een aantal keren per dag dunne of papperige ontlasting. Bij de urinestoma komt de hele dag door urine door het stoma. Daarom is het zakje aan de onderkant met een kraantje afgesloten. Wanneer het zakje voor een deel is gevuld, kunt u het leegmaken.

Verzorging van een ileo- en urinestoma met een tweedelig opvangsysteem

Een tweedelig opvangsysteem bestaat uit een huidplaat met apart verwisselbare zakjes. De zakjes worden niet rechtstreeks op de huid geplakt, maar aan de huidplaat bevestigd. Het zakje heeft een opening aan de onderkant en kan met een kraantje (urinestoma), clip of klittenband worden gesloten. De huidplaat vervangt u twee tot drie keer per week. Het zakje vervangt u elke dag één of twee keer.

Verzorging van een colostoma

De verzorging van een colostoma is ongeveer gelijk aan die van een ileostoma. Over het algemeen is de verzorging van deze stoma iets gemakkelijker, omdat er minder vaak iets uitkomt. Een colostomazakje kunt u niet leegmaken, omdat het een gesloten zakje is. U kunt dit zakje met de inhoud in een wegwerpzakje met sluitstrip doen en in de grijze afvalcontainer stoppen. Het stomazakje heeft een koolstoffilter dat gasvorming in het zakje voorkomt. Daardoor bolt het zakje niet op. Dit filter mag niet nat worden, anders gaat de werking van het filter verloren. Bij een colostoma mag u twee tot drie keer per dag dichte zakjes gebruiken. Tijdens het bezoek wordt de stoma rondom de huid geïnspecteerd en het materiaal gewisseld.

Algemene informatie en tips bij stomazorg

• Zorg dat u altijd extra opvangmateriaal bij u heeft. Ook tijdens uw bezoek aan de polikliniek. Dan kunt in geval van nood altijd uw opvangmiddelen verschonen.
• Tijdens het reinigen van de stoma kan het slijmvlies wat gaan bloeden. Dit is een vrij normaal verschijnsel. U hoeft zich daarover geen zorgen te maken.
• Ziet uw huid rond de stoma langere tijd wat rood? Smeer de huid dan dun in met een zogenaamde ‘barrièrecrème’ voordat u het nieuwe opvangsysteem aanbrengt. Masseer de crème goed in de huid, totdat deze weer stroef aanvoelt. Daarna brengt u het opvangsysteem aan. De stomaverpleegkundige kan u meer vertellen over barrièrecrème.
• Heeft u gasvorming in een open stomazakje zonder filter? Dan kunt u het zakje 'ontluchten' door de sluitclip even te openen. Vouw de onderkant van het zakje wel eerst even licht naar boven om lekkage te voorkomen.
• U kunt douchen met of zonder het opvangsysteem van uw stoma. Als u zonder opvangsysteem doucht, moet u er rekening mee houden dat er wat ontlasting uit de stoma kan komen. U kunt het best 's ochtends douchen en uw stoma verzorgen. Dan komt er meestal vrij weinig ontlasting uit de stoma. U zult merken dat er na een tijdje een ritme in uw ontlastingspatroon zit.
• Eventuele haartjes rond de stoma kunt u met een scheermesje weghalen. Reinig uw huid daarna met water. Dep de huid droog met een gaasje en smeer er vervolgens een dun laagje barrièrecrème op zoals hierboven beschreven.
• U kunt beter geen oplosmiddelen, ontvettende middelen, olie en/of vette zalven gebruiken tijdens de verzorging van uw stoma. Deze middelen irriteren de huid en kunnen de plakkracht van het opvangsysteem verminderen. Eventuele lijmresten kunt u verwijderen met een milde remover. Reinig de huid daarna goed met water en dep de huid droog.
• De opening van het opvangsysteem van uw stoma moet goed aansluiten rond de stoma. Onder de stoma mag geen huid vrij liggen. In verband met het af en toe samentrekken van de darm, moet u boven de stoma wel iets ruimte houden. Ongeveer één tot twee millimeter.